30.01.2022 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Kedilerden uzak duramayan, kedi gördüğünde içinde onlarla temas etme isteğini bastıramayanlar ya da kedi sevgisi ile dolu çocukları olanlar arasında "Kedi tırmalaması tehlikelimi?", "Yavru kedi tırmalarsa ne olur?" ve "Kedi tırmaladı ne yapmalıyım?" ya da belli şartlar altında "Aşılı kedi tırmalarsa ne olur?" gibi endişelerin ortaya çıkması mümkündür. Temelinde, kedi tırmalaması her zaman tehlikeli olacak şeklinde kesin hükümlerde bulunmak doğru değildir. Yine de tedbirli olmak ve olası riskleri bilmek en sağlıklı alternatif olarak kabul edilmelidir. Kedi tırmığı hastalığı, Bartonella Henselae adı verilen bakterinin neden olduğu enfeksiyon ile ortaya çıkmaktadır. Bu bakteriyi taşıyan kedilerin ısırması, tırmalaması ya da açık bir yarayı yalaması sonucunda görülür. Kedi tırmığı ateşi olarak da bilinen bu rahatsızlık genellikle kedilerle daha fazla temas ettikleri için çocuklarda ve gençlerde sık görülür. Nitekim "Oğlumu ve/veya kızımı kedi tırmaladı ne yapmalıyım?" sorusuna sıklıkla denk gelinmesi mümkündür. Kediler bu bakteriyi salyalarında taşırlar. Yapılan araştırmalara göre kedilere bu bakterinin pirelerden geçtiği düşünülmektedir. 12 aylıktan daha küçük kediler daha fazla tırmalama eğilimi gösterir. Bu da küçük yaşta kedinin olduğu evlerde enfeksiyon görülme riskini arttırmaktadır. Bu yazımızda kedi tırmığı hastalığı hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
"Kedi tırmığı hastalığı nedir?" sorusu kedi sahiplerinin aslında pek aklına gelmeyen bir sorudur. Ancak enfeksiyon meydana geldiğinde bu soru akla gelmektedir. Kedi tırmalama hastalığı özellikle etrafında sürekli kedi bulunan kişileri risk altına alır. Özellikle daha oyuncu olan ve yanlışlıkla tırmalayabilen yavru kedilerin etrafında olan kişiler bu hastalığa kolayca yakalanabilir. Bunun dışında kedi tırmaladığında ya da ısırdığında o bölgenin temizliğini hemen yapmayan kişiler, açık yaraları kedinin yalamasına izin verenler ya da çevresinde pire salgını olan bir kedi bulunan kişiler risk grubunu oluşturur.
Kedilerin ve yavruların yaklaşık %40'ının patilerinde ve ağzında Bartonella Henselae adı verilen bakteri bulunur. Bu bakteri pirelerin kediyi ısırmasıyla kedilere geçer. Ayrıca kediler birbirleriyle kavga ettiklerinde bakteriyi birbirlerine bulaştırabilir. Kedilerin büyük bir kısmında herhangi bir semptom görülmez. Ancak çok şiddetli durumlarda nefes almada zorlanma, ağızda, gözlerde ya da idrar yollarında enfeksiyon şeklinde görülür. Bartonella Henselae, taşıyıcı kedilerin cilt katmanını yırtabilecek kadar şiddetli tırmalaması, ısırması ya da açık bir yarayı yalamasıyla veya yaraya sürtünmesiyle insanlara bulaşmaktadır.
Kedi tırmalarsa ne olur? sorusuna verilebilecek potansiyel yanıtlardan biri kedi tırmığı hastalığı olsa da bu hastalık tüm kedilerde bu rahatsızlık bulunmadığı için her kedi ısırığından ya da tırmalamasından korkmaya gerek yoktur. Kedi tırmığı hastalığı semptomlarını gösterdiğiniz takdirde bu enfeksiyona yakalandığınız anlaşılır. "Kedi tırmığı hastalığı nasıl anlaşılır?" sorusunun cevabı belirtilerde yatar. Ancak belirtiler hemen ortaya çıkmaz. Hatta genellikle birkaç gün sonra görülmeye başlar. Ortaya çıkan ilk belirti ısırma ya da tırmalama bölgesinde kırmızı şişlik, ağrı ve kabarma şeklindedir. Çok acımasa da şişlik sertleşir ve içinde enfeksiyon birikir.
"Kedi tırmığı hastalığı ne kadar sürer?" sorusunun cevabı yaklaşık iki hafta olarak verilebilir. Ancak bu esnada ateş, baş ağrısı, aşırı yorgunluk, iştah kaybı ve lenf düğümlerinde şişme meydana gelmektedir. Genellikle ısırığın olduğu bölgeye yakın olan düğümlerde şişlik oluşur. Örneğin kedi bir kolunuzu tırmaladığında o kolunuzun koltuk altında şişme meydana gelir.
Çok nadir durumlarda kedi tırmığı hastalığı çok ciddi semptomlara neden olur. Bunun sonucunda kemiklerde, kıkırdaklarda, gözlerde, beyinde, kalpte ya da diğer organlarda ciddi problemler meydana gelir. Genellikle 5 yaşından küçük çocuklarda ya da bağışıklık sistemi zayıf kişilerde hastalık bu denli problemli olabilmektedir.
"Kedi tırmığı hastalığı nasıl anlaşılır?" sorusunun cevabı oldukça basittir. Uzman hekime bir kedi tarafından tırmalandığınızı ya da ısırıldığınızı söylediğinizde ilk olarak enfeksiyon riski taşıyan bölgeyi muayene eder. Ayrıca belirtilere bakarak enfekte olup olmadığınız belirlenebilir. Bazı durumlarda kan tahlili gerekebilmektedir. Kedi tırmığı hastalığı şüphesi ciddi olduğunda ise lenf düğümlerinden doku örneği alınabilmektedir.
Genel sağlık durumu iyi olan kişiler için kedi tırmığı hastalığının tedavisine ihtiyaç duyulmaz. Bu nedenle "Kedi tırmığı hastalığı nasıl geçer?" sorusunun yaygın cevabı geçmesini beklemektir. Bununla beraber ağrıyı ve şişmeyi azaltmak için ağrı kesici ilaçlar kullanılabilmektedir. Şişmenin meydana geldiği bölgeye sıcak kompres yapmak da bölgenin rahatlaması açısından yardımcı olur.
Lenf düğümlerinin çok şiştiği ve gerildiği durumlarda ise doktorlar içeride biriken sıvıyı alırlar. Bu hastalarda önemli bir rahatlama yaratır. Bağışıklığı düşük olan hastalarda ise en etkili kedi tırmığı hastalığı tedavi yöntemi antibiyotik kullanımıdır. Semptomların iki ay boyunca geçmediği durumlarda da uzman hekim antibiyotik tedavisi uygulayabilmektedir. Bu sayede enfeksiyonun kemik ya da karaciğer gibi vücudun başka bölgelerine sıçraması engellenmiş olur. Hastalığın şiddetli olduğu durumlarda birkaç ay ilaç kullanımı gerekebilmektedir.
Birkaç küçük yöntem ile kedi tırmığı hastalığına yakalanmayı önleyebilirsiniz. Öncelikli olarak sokak kedilerini severken dikkatli olmanız gerekir. Sokak kedilerinde pirelenme yüzünden Bartonella Henselae görülme olasılığı çok daha yüksektir. Kedilerle oyun oynamanın dozunu kaçırmamak da iyi bir yöntemdir. Oyununuz sertleştiğinde kediler istemeden de olsa sizi hasta edecek kadar tırmalayabilir ya da ısırabilir. Sokağa çıkan kedileriniz varsa düzenli olarak aşı yaptırarak kedileriniz pire kapmasını önleyebilirsiniz. Bu da kedi tırmığı hastalığına yakalanmama şansınızı önemli ölçüde arttırır. Herhangi bir kedi bir yerinizi ısırdığında ya da tırmaladığında vakit kaybetmeden o bölgeyi yıkamanız ve dezenfekte etmeniz kedi tırmığı hastalığına yakalanma riskinizi büyük ölçüde düşürür.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.
